Konferencja stanowiła znakomitą okazję do zaprezentowania lokalnych i regionalnych punktów widzenia, porównania podejść i wypracowania wspólnej drogi zmierzającej do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. przez państwa członkowskie. Ten ambitny cel leży u podstaw Europejskiego Zielonego Ładu – strategii ogłoszonej przez Komisję Europejską w grudniu 2019 r., która stanowi odpowiedź na problemy klimatyczne i środowiskowe dotykające obywateli UE. Europejski Zielony Ład zakłada również przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, w której wzrost gospodarczy nie będzie odbywał się kosztem wykorzystania zasobów naturalnych.

Główny celem przyświecającym uczestnikom było przedstawienie kluczowych wniosków z realizacji trzyletniego projektu LIFE PlanUp w kontekście Krajowych Planów na rzecz energii i klimatu (KPEiK). Projekt „Platforma dla wielu zainteresowanych stron na rzecz silnych i integracyjnych planów w zakresie energii i klimatu” (ang. A multi-stakeholder platform for strong and inclusive energy and climate plans), skierowany był do 5 państw członkowskich (Polska, Hiszpania, Włochy, Rumunia i Węgry), skupiając się na pierwszych wersjach KPEiK z 2018 r. do ich ostatecznych wersji przedłożonych Komisji Europejskiej w 2020 r.
W międzyczasie w trakcie realizacji ww. projektu, miało miejsce wiele wydarzeń i decyzji, które wywarły wpływ zarówno na programy globalne, jak i inicjatywy  polityczne UE. Były to m.in.:

• W 2019 r. Komisja Europejska zainicjowała strategię Europejskiego Zielonego Ładu, którego celem jest osiągnięcie przez UE neutralności klimatycznej do roku 2050, jako pierwszego kontynentu na świecie.
• Kilka miesięcy później, na początku 2020 r., świat dotknął kryzys pandemiczny powodując znaczące spowolnienie gospodarcze.
• W listopadzie 2020 r. Joe Biden został wybrany na nowego prezydenta USA, potwierdzając zaangażowanie USA w osiągnięcie celów porozumienia paryskiego,
  a więc celu osiągania neutralności klimatycznej.
• W grudniu 2020 r. przywódcy UE zgodzili się na zwiększenie ambicji Europy w zakresie głębszej redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. w ramach swojego wkładu
  w porozumienie paryskie.
• W lipcu 2021 r. spodziewana jest gruntowna rewizja polityki i ram regulacyjnych UE (pakiet „Fit for 55”).

Wszystkie te elementy zostały zawarte w projekcie PlanUp, w którym opracowano także zestaw zaleceń politycznych dla pakietu Fit for 55, aby KPEiK stanowiły jeszcze silniejszy czynnik ewolucji i zielonego rozwoju Europy.

 
Marszałek Jakub Chełstowski podczas swojego wystąpienia

Marszałek Jakub Chełstowski podkreślił kluczowe znaczenie Europejskiego Zielonego Ładu. Zadeklarował gotowość do podjęcia wyzwania transformacji w kierunku Zielonej Gospodarki i podjęcia wszelkich działań, które mają przybliżyć Polskę i nasz region do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Zaznaczył jednak, aby dokonując takich zmian, pamiętać nie tylko o infrastrukturze, przemyśle sensu stricto, ale przede wszystkim o tkance społecznej, społecznym otoczeniu branży wydobywczej w województwie śląskim.

„Do dziś w samym sektorze górnictwa pracuje około 40 tysięcy osób. Razem z otoczeniem, cały system wydobywczy węgla kamiennego na Śląsku to około 200 tysięcy ludzi. To pokazuje skalę tego wyzwania. Musimy zdawać sobie        z tego sprawę, że nikt nie może pozostać bez planu i opieki. Taka zmiana musi zatem być przeprowadzona przede wszystkim z włączeniem społecznym, bo na naszym przykładzie widać, że to nie tylko kwestia ekonomii, ale przede wszystkim, zmiany społecznej. Musimy być na to gotowi. Dlatego też tak ważne jest ustanowienie zasad sprawiedliwości społecznej oraz reguły, zgodnie z którą „żadna osoba ani żaden region nie zostanie pozostawiony        w tyle” – podkreślił marszałek. 

W panelu dyskusyjnym, moderowanym przez Philippę Nuttall Jones, wzięli udział także: Csaba Borboly, Przewodniczący Rady Okręgu Harghita z Rumunii, Kata Tüttő, Sprawozdawczyni ds. płci i klimatu oraz zastępca burmistrza Budapesztu z Węgier, Roberto Ciambetti, Ambasador Krajowy Porozumienia i Przewodniczący Rady Regionu Wenecja Euganejska z Włoch, Esperanza Caro Gomez, Dyrektor Generalny ds. zrównoważonego rozwoju, finansowania i działań zagranicznych z Hiszpanii oraz Eleonora Evi, posłanka do Parlamentu Europejskiego, Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności.

Pakiet „Gotowi na osiągnięcie celu 55 proc.” (ang. Fit for 55) obejmuje zmiany i inicjatywy związane z działaniami na rzecz klimatu w ramach Zielonego Ładu, takie jak:

• zmiana i rozszerzenie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS),
• wprowadzenie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂,
• zmiany dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii i dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej,
• dostosowanie rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego oraz rozporządzenia w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych pochodzących z działalności związanej z LULUCF,
• ograniczenie emisji metanu w energetyce,
• zmiana dyrektywy w sprawie podatku energetycznego,
• zmiana dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz wzmocnienie rozporządzenia określającego normy emisji CO₂ dla pojazdów drogowych.

Więcej informacji nt. projektu

Opracowano:

Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli